Op 12 november j.l. kwamen ruim 250 vertrouwenspersonen bij elkaar in ’t Spant in Bussum om van elkaar te leren, workshops bij te wonen en ervaringen uit te wisselen. Titel van dit congres was ‘Pesten is geen kinderspel – Samen een veilige werkplek creëren’.
Centrum Vertrouwenspersonen Plus was tijdens het congres aanwezig met een eigen informatie stand en veel van de aanwezige vertrouwenspersonen hebben kunnen kennismaken met wat CVP+ te bieden heeft. Voor ons was het daarmee ook een zeer geslaagd congres. Er heerste een goede sfeer en het programma zat goed in elkaar.
Boeiende opening van het congres en tegelijk veel voer voor discussie was de lezing van Adrienne Hubert. In haar lezing gaf ze haar visie op de rol van de vertrouwenspersoon bij klachtafhandeling. Deze lezing stond overigens in het licht van de discussie die er momenteel breed in de LVV gevoerd wordt over de vraag: waar is een vertrouwenspersoon nu eigenlijk van? Hoe dient het taakprofiel eruit te zien? Er is momenteel een werkgroep binnen de LVV aan de slag die antwoord op die vraag moet geven. Het huidige taakprofiel is immers al weer van ruime tijd geleden en ontwikkelingen in het vak maken dat stilgestaan moet worden bij de vraag of het profiel aanpassing behoeft. Een paar voorbeelden van die ontwikkelingen zijn:
-Er zijn organisaties die vertrouwenspersonen inzetten bij reorganisaties ter ondersteuning van de medewerkers,
-in diverse netwerken van vertrouwenspersonen wordt de vraag gesteld of het huidige taakprofiel niet te smal is maar meer richting een ‘vertrouwenspersoon sociale veiligheid’ op moet gaan. Krijgt een vertrouwenspersoon daarmee bijvoorbeeld niet meer ‘postuur’ dan nu nog het geval is?
-In bijvoorbeeld een sector als het onderwijs wordt de rol van een vertrouwenspersoon breed ingevuld waardoor het kan gebeuren dat vertrouwenspersonen ook gesprekken voeren met leerlingen die allerlei sociale problematiek kennen. Past dit echter wel binnen je taak als vertrouwenspersoon?
-wat is de rol van een vertrouwenspersoon als hij/zij bij een gesprek aanwezig is tussen klager en bijvoorbeeld leidinggevende? Mag je al vertrouwenspersoon dan je mond open trekken en bemiddelende vaardigheden inzetten of betekent het dat je daarmee al te ver gaat?
-Adrienne Hubert gaf in haar lezing tijdens het LVV-congres aan dat je enige taak als vertrouwenspersoon is om voor de opvang en ondersteuning van je klager te zorgen. Volgens haar past bijvoorbeeld het adviseren van het management daar niet bij. Ter illustratie van haar visie gaf ze het voorbeeld van de leidinggevende die de vertrouwenspersoon om advies vraagt over een bepaalde kwestie. Zodra je als vertrouwenspersoon in gaat op een dergelijk verzoek van de leidinggevende loop je volgens Adrienne het risico dat je een potentiële klager tekort doet. De dag nadat de leidinggevende je om advies heeft gevraagd kan de klager immers bij je op de stoep staan en vragen om ondersteuning van jou als vertrouwenspersoon. Je bent dan immers niet meer partijdig en je kunt je klager dan niet meer op een juiste manier ondersteunen.
Uiteraard hebben we respect voor de opvatting van Adrienne en het is zeker goed om heel duidelijk te zijn over de kaders van waaruit je als vertrouwenspersoon werkt. Ons vakgebied dreigt anders uitgehold te worden en daarmee verliezen we dus als vertrouwenspersonen aan kracht. Juist in deze tijd waarin er op het gebied van sociale veiligheid veel gebeurd, is het zo belangrijk om duidelijk te kunnen maken waar we wel en waar we niet van zijn. Dat kan alleen als er een duidelijk kader ligt.

Tegelijk willen we er ook voor waken dat het de kant op gaan van een discussie tussen ‘rekkelijken en preciezen’. Naar onze overtuiging is daar niemand bij gebaat. We zijn van mening dat het juist waardevol is om te bespreken vanuit welke heldere kaders je werkt en tegelijk ook met elkaar in gesprek kunt blijven op welke wijze je zo nu en dan ook over die kaders kunt heen stappen als dat nodig is. Dat moet je natuurlijk doen in alle zorgvuldigheid en vanuit voortdurend overleg en goede afstemming met je klager.
Een mooi voorbeeld daarvan is de vraag of je als vertrouwenspersoon bemiddeld of niet. Daarover zijn we als CVP+ heel duidelijk (en de LVV ook!): een vertrouwenspersoon kan geen bemiddelaar zijn in zaken waar hij als vertrouwenspersoon bij betrokken is. Tegelijk kennen we allemaal die situaties waarin je tijdens een gesprek bedenkt dat je heel makkelijk met een kleine interventie een gesprek weer vlot kunt trekken. In dat soort situaties kan het dus heel helpend zijn als je als vertrouwenspersoon tijdens een gesprek tussen klager en leidinggevende bemiddelende vaardigheden kunt inzetten die bijdragen aan een oplossing. Dat is wat ons betreft echt iets anders dan optreden als bemiddelaar. Het vraagt wel een helder bewustzijn over de kaders en hoe ver je daar eventueel over heen kunt stappen. Het vraagt dus zeker ook heel veel zorgvuldigheid en een heel goede afstemming met je klager over je rol als vertrouwenspersoon. Vragen die daarbij van belang zijn. Zijn onder andere:
Wat vraagt het van jou als vertrouwenspersoon als het gaat om vertrouwelijkheid en partijdigheid? Wat betekent het eigenlijk voor de klager als een vertrouwenspersoon bemiddelend gaat optreden en is een klager zich bewust van de (mogelijke) effecten?
Kortom, vragen die wat ons betreft heel relevant zijn om aan de orde te stellen en die moeilijker bespreekbaar zijn als we met zijn allen iets al te precies vasthouden aan kaders. We pleiten dan ook voor een open discussie over kaders én over de spelruimte die we ook zullen moeten hebben als vertrouwenspersonen. Het werk is immers te complex om vast te houden aan al te rigide afspraken en kaders.

Nascholing bemiddelend optreden
Voor vertrouwenspersonen die geïnteresseerd zijn in de bovengenoemde kwestie rondom over bemiddelend optreden, wat je daarbij wel en niet doet en waar je op moet letten, verzorgen wij de nascholing: ‘Bemiddelend optreden in de klachtafhandeling’.